Αλλαγές αναμένεται να δούμε τους επόμενους μήνες τόσο στα επιδόματα ΟΠΕΚΑ όσο και στις προπληρωμένες κάρτες.
Από την μία πλευρά, προσεχώς θα δούμε το νέο Μητρώο Παροχών και Ενισχύσεων. Θα πρόκειται στην ουσία για ένα «κουβά» όπου μέσω αυτού οι ενδιαφερόμενοι θα κάνουν τις αιτήσεις για το εκάστοτε επίδομα αλλά και το κράτος θα έχει καθαρή εικόνα ποιοι είναι οι δικαιούχοι και πόσα χρήματα δαπανά.
Δείτε Λογαριασμοί Ρεύματος: Τι αλλάζει στα τιμολόγια από 1η Αυγούστου
Από την άλλη, «σύννεφα» υπάρχουν στις προπληρωμένες κάρτες για το γεγονός ότι δεν επιτρέπουν στους δικαιούχους να πληρώσουν μέσω αυτών βασικές ανάγκες όπως πχ το ενοίκιό τους.
Επιδόματα: Έρχεται Εθνικό Μητρώο
Μέσα στο επόμενο διάστημα αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία ένα νέο, καινοτόμο εργαλείο για τον έλεγχο και τη διαχείριση κοινωνικών παροχών: το Εθνικό Μητρώο Παροχών και Ενισχύσεων. Στόχος είναι η επιτάχυνση της διαδικασίας χορήγησης επιδομάτων και ταυτόχρονα η ενίσχυση της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας στους ελέγχους.
Η πιλοτική εφαρμογή του συστήματος, που έχει προγραμματιστεί για το 2025, θα περιλαμβάνει επιδόματα όπως το επίδομα θέρμανσης, στέγασης, γέννησης, παιδιού και μακροχρόνιας ανεργίας. Σταδιακά, το Μητρώο θα καλύψει το σύνολο των παροχών από φορείς όπως ο ΟΠΕΚΑ, ο ΕΦΚΑ, η ΔΥΠΑ και συναρμόδια υπουργεία.
Τι θα αλλάξει:
Με τη λειτουργία του νέου μηχανισμού, το Δημόσιο θα αποκτά συνολική εικόνα για τα επιδόματα που λαμβάνει κάθε φυσικό πρόσωπο, με βάση τον ΑΦΜ. Θα καταγράφονται τα ποσά, τα κριτήρια επιλεξιμότητας και όλα τα σχετικά στοιχεία. Έτσι, θα διασφαλίζεται δικαιότερη και ορθολογική κατανομή των ενισχύσεων.
Η πληροφορία που σήμερα είναι διάσπαρτη σε δεκάδες μητρώα διαφορετικών φορέων, θα συγκεντρώνεται σε ένα ενιαίο σύστημα, το οποίο θα λειτουργεί ως ψηφιακή πύλη για όλες τις παροχές. Μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή η πρώτη φάση.
Προσωπική καρτέλα για κάθε δικαιούχο
Για κάθε πολίτη, ανεξαρτήτως αν πρόκειται για απλό φυσικό πρόσωπο ή για αυτοαπασχολούμενο/επιτηδευματία, θα δημιουργείται ατομική καρτέλα στο Μητρώο, στην οποία θα περιλαμβάνονται:
Στοιχεία ταυτοποίησης (ονοματεπώνυμο, ΑΦΜ, ημερομηνία γέννησης, φύλο, διεύθυνση κατοικίας κ.λπ.)
Όλες οι παροχές και ενισχύσεις που έχει λάβει, είτε σε χρήμα (π.χ. προνοιακά επιδόματα, συντάξεις, ασφαλιστικές ενισχύσεις) είτε σε είδος (π.χ. vouchers, επιταγές κοινωνικού χαρακτήρα).
Η ενημέρωση των δεδομένων θα γίνεται τακτικά (μηνιαία ή σε άλλα χρονικά διαστήματα), ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες κάθε παροχής.
Τέλος στα δικαιολογητικά, έμφαση στον έλεγχο
Οι δικαιούχοι θα έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν αιτήσεις μέσα από μία ενοποιημένη πλατφόρμα, χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση δικαιολογητικών. Το σύστημα θα αντλεί αυτόματα τις απαραίτητες πληροφορίες από τις διασυνδεδεμένες βάσεις δεδομένων.
Παράλληλα, προβλέπονται τακτικοί και δειγματοληπτικοί έλεγχοι, καθώς και στοχευμένοι έλεγχοι με βάση ανάλυση δεδομένων (data analytics), ώστε να εντοπίζονται περιπτώσεις καταχρήσεων, όπως η λήψη πολλαπλών παροχών από το ίδιο πρόσωπο.
Δείτε Συντάξεις Αυγούστου: Οι ημερομηνίες για όλες τις πληρωμές
Ριζική αλλαγή στην επιδοματική πολιτική
Μετά την πλήρη καταγραφή των δικαιούχων και των παροχών, σχεδιάζεται η αναμόρφωση της επιδοματικής πολιτικής. Θα εφαρμοστούν ενιαία κριτήρια χορήγησης, κυρίως περιουσιακά και εισοδηματικά, ενώ εξετάζεται και η εισαγωγή τεκμηρίων. Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι τα πάνω από 13 δισ. ευρώ που δαπανώνται ετησίως για επιδόματα κατευθύνονται αποκλειστικά σε όσους τα έχουν πραγματικά ανάγκη.
Πλήρης εικόνα, χωρίς καθυστερήσεις
Το νέο Μητρώο αναμένεται να επιλύσει ένα από τα βασικά προβλήματα της Δημόσιας Διοίκησης: την έλλειψη άμεσης και ενιαίας πληροφόρησης για τις παροχές που χορηγούνται. Για παράδειγμα, σήμερα για να διαπιστωθεί αν ένας πολίτης δικαιούται το επίδομα ανασφάλιστου υπερήλικα, ο ΟΠΕΚΑ πρέπει να ελέγξει εάν δεν έχει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέσω του ΕΦΚΑ. Με το νέο σύστημα, η πληροφορία θα είναι άμεσα προσβάσιμη, μειώνοντας σημαντικά τον χρόνο απονομής.
Επόμενα βήματα
Η πιλοτική εφαρμογή του Μητρώου θα ξεκινήσει με κοινωνικές παροχές από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, τη ΔΥΠΑ και τον ΟΠΕΚΑ. Στη συνέχεια, το σύστημα θα επεκταθεί με πλήρη διαλειτουργικότητα σε όλες τις παροχές, αποτελώντας βασικό εργαλείο κοινωνικής πολιτικής για τα επόμενα χρόνια.
Αλλαγές στις προπληρωμένες κάρτες
Όπου χρειαστεί θα γίνουν τροποποιήσεις στην προπληρωμένη κάρτα αναφέρουν ΔΥΠΑ και ΟΠΕΚΑ.
Απαντήσεις σε δημοσίευμα της « ΕφΣυν» σχετικά με την προπληρωμένη κάρτα έδωσε η Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας και η ΔΥΠΑ.
Όπως τονίζουν στην ανακοίνωσή τους σχετικά με τυχόν παράπονα πολιτών, που αφορούν στον νέο τρόπο πληρωμής μέσω προπληρωμένης κάρτας, αυτά αξιολογούνται από τις υπηρεσίες της ΔΥΠΑ και του ΟΠΕΚΑ και εάν διαπιστωθεί η ανάγκη για επιμέρους τροποποιήσεις προς διευκόλυνση συγκεκριμένων ομάδων δικαιούχων, εντός του πλαισίου της μεταρρύθμισης, αυτές θα ανακοινωθούν.
Στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας τέθηκε, όπως αναφέρει σταδιακά σε εφαρμογή από τις 15.03.2025 νέος τρόπος πληρωμής συνολικά 19 παροχών σε χρήμα, επιδομάτων και οικονομικών ενισχύσεων που καταβάλλονται από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) και τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ).
Προβλέπεται η καταβολή τους μέσω πίστωσης σε ειδική προπληρωμένη κάρτα, η οποία εκδίδεται από Πάροχο Υπηρεσιών Πληρωμών (τράπεζες), στον οποίο ο δικαιούχος τηρεί ενεργό λογαριασμό πληρωμών (IBAN). Σε κάθε δικαιούχο αντιστοιχεί μία και μοναδική προπληρωμένη κάρτα για την καταβολή του συνόλου των κοινωνικών του παροχών, που εμπίπτουν στο νέο τρόπο πληρωμής. Οι δικαιούχοι έχουν τη δυνατότητα ανάληψης μετρητών έως 50% του ποσού κάθε καταβαλλόμενου επιδόματος, ενώ το υπόλοιπο δαπανάται αποκλειστικά μέσω της χρήσης της προπληρωμένης κάρτας.
Η προπληρωμένη κάρτα θεσπίστηκε με το άρθρο 152 του ν. 5078/2023, το οποίο τροποποιήθηκε με το άρθρο 23 του ν. 5178/2025 και έχει ως στόχο την απλοποίηση και τον εκσυγχρονισμό της καταβολής των παροχών στους δικαιούχους, αλλά και την ενίσχυση της διαφάνειας των συναλλαγών μέσω ηλεκτρονικών πληρωμών. Η καταβολή των επιδομάτων μέσω προπληρωμένων καρτών διευκολύνει τους δικαιούχους καθώς τυχόν αλλαγές στα επιδόματα που λαμβάνουν δεν θα αυξάνουν τη γραφειοκρατία για αυτούς, αφού τα ποσά θα πιστώνονται όλα στην ίδια προπληρωμένη κάρτα. Η κάρτα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάθε είδους ηλεκτρονική αγορά προϊόντων ή υπηρεσιών, εξαιρουμένων των συναλλαγών που αφορούν σε αγορά όπλων και τυχερά παιχνίδια.
Η προπληρωμένη κάρτα, επιπλέον, προσφέρει τη δυνατότητα να γνωρίζει η Πολιτεία τις επιδοματικές παροχές που λαμβάνει ή έχει λάβει ο κάθε πολίτης. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και το υπό σύσταση Εθνικό Μητρώο Επιδομάτων και Παροχών. Συνεπώς, ο σκοπός του νομοθέτη δεν εξαντλείται στην συγκέντρωση των επιδομάτων σε ένα μέσο πληρωμής και στην πάταξη της φοροδιαφυγής, αλλά και στην διαμόρφωση μιας συνολικής εικόνας για τις δαπάνες κοινωνικής πολιτικής, τις ανάγκες των πολιτών και τον σχεδιασμό πολιτικών για την αντιμετώπισή τους.
Δείτε Τι αλλάζει στα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ
Σημειώνεται ακόμη ότι η χρήση προπληρωμένης κάρτας δεν είναι μία καινοφανής πρακτική. Ξεκίνησε αρχικά από την καθολική εφαρμογή του προγράμματος του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (πρώην Κ.Ε.Α.) το 2017. Και σε εκείνη την περίπτωση το 50% του ποσού που δικαιούταν κάποιος έπρεπε να δαπανηθεί μέσω προπληρωμένης κάρτας.
Προκειμένου να λειτουργήσει απρόσκοπτα το νέο σύστημα, μία σειρά από ειδικές πρόνοιες έχουν ληφθεί προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα δημιουργηθούν προβλήματα στους δικαιούχους.
Συγκεκριμένα:
– Εξαιρέθηκαν τα αναπηρικά επιδόματα από την καταβολή τους μέσω προπληρωμένης κάρτας
– Τα άτομα με οπτική αναπηρία εξαιρούνται από την έκδοση προπληρωμένης κάρτας.
Μέχρι στιγμής έχουν γίνει συνολικά 906.304 πιστώσεις σε προπληρωμένες κάρτες.
