Στη Μόρια ζουν παραπάνω από 15.000 άνθρωποι, σε χώρους που κανονικά θα έπρεπε να ζουν 3.000. Ράβουν τις μάσκες μόνοι τους για να προστατευτούν αλλά ο υπερπληθυσμός είναι αναπόφευκτος.
Το μέτρα της κοινωνικής απόστασης, που απαιτούνται στο πλαίσιο των μέτρων κατά της πανδημίας είναι αδύνατο να εφαρμοστούν στο κέντρο υποδοχής και φιλοξενίας προσφύγων-μεταναστών.
Η αναμονή για φαγητό διαρκεί ώρες. Η πρόσβαση στο νερό και την αποχέτευση είναι επίσης περιορισμένη. Αναλογικά, πάνω από 200 άτομα μοιράζονται μια τουαλέτα, πάνω από 600 μοιράζονται ένα ντους.
Με τα παραπάνω λόγια μας περιγράφει την κατάσταση στη Μόρια, την εποχή του κορονοϊού, η γενική διευθύντρια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Χριστίνα Ψαρρά.
Παρά τις συνεχείς προσπάθειες της ανθρωπιστικής οργάνωσης, τα μέτρα που εφαρμόζονται είναι ανεπαρκή, τονίζει η κ. Ψαρρά, καθώς οι μετανάστες-πρόσφυγες ζουν σε άθλιες συνθήκες.
Οποιοσδήποτε άνθρωπος ζούσε σε αυτές τις συνθήκες θα είχε πρόβλημα, αναφέρει χαρακτηριστικά, την ίδια ώρα που μεγάλο μέρος του πληθυσμού, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας.
Αναλυτικά η συνέντευξη της κ. Ψαρρά στο News24/7:
Στο νησί της Λέσβου βρίσκεται μία από τις κύριες δομές φιλοξενίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση για μετανάστες και πρόσφυγες. Ποιες είναι οι συνθήκες διαβίωσης στη Μόρια υπό την απειλή του κορονοϊού; Έχουν παρθεί μέτρα προφύλαξης για τη διασπορά του Covid-19;
Καταρχάς οι συνθήκες στη Μόρια και πριν από την εξάπλωση του κορονοϊού ήταν πολύ άσχημες, ενώ έχουν επιδεινωθεί αυτή την περίοδο. Μιλάμε για δομές που έχουν σχεδιαστεί για περίπου 3.000 άτομα και αυτή τη στιγμή ξεπερνούν τις 15.000, κάτι που σημαίνει ότι ο πληθυσμός είναι 5 φορές πάνω. Αυτό δεν αφορά μόνο το θέμα χωρητικότητας, καθώς πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι οι δομές έχουν σχεδιαστεί για αυτόν τον αριθμό ατόμων. Δηλαδή υπάρχει και ο αντίστοιχος αριθμός στις τουαλέτες, στα ντουζ, στους χώρους εστίασης και πάει λέγοντας. Για αυτό ακριβώς δεν πρέπει να σκεφτόμαστε μόνο την έκταση του χώρου, αλλά και την υποδομή του. Εμείς σαν Γιατροί Χωρίς Σύνορα είμαστε στη Μόρια αρκετά χρόνια και βρισκόμαστε και στο Βαθύ της Σάμου, όπου η κατάσταση είναι αντίστοιχη. Οι συνθήκες φυσικά και στις δύο περιπτώσεις δεν επιτρέπουν τις βασικές αρχές προφύλαξης για την πανδημία. Δεν επιτρέπουν δηλαδή την τήρηση αποστάσεων, δεν υπάρχει χώρος για την ασφαλή απόσταση. Επίσης, όταν μιλάμε για συνθήκες υγιεινής αρκεί να σκεφτείτε ότι μία τουαλέτα μπορεί να τη χρησιμοποιούν 200+ άτομα ή 600+ άτομα ένα ντουζ. Η αλήθεια είναι ότι έχουν παρθεί μέτρα προφύλαξης, τόσο από τις οργανώσεις που δουλεύουν στο νησί, όσο και από την ΕΟΔΥ. Αλλά πρέπει να σκεφτούμε ότι τα μέτρα που εφαρμόζονται είναι ανεπαρκή, όταν ο πληθυσμός ζει σε αυτές τις συνθήκες.
Ισχύει ότι υπάρχει σημαντικό πρόβλημα με το νερό και τα σκουπίδια; Πόσο δύσκολο είναι σε έναν τέτοιο χώρο να τηρούνται οι συνθήκες υγιεινής;
Φυσικά και υπάρχει, ανέκαθεν υπήρχε. Όχι τώρα με τον κορονοϊό, αλλά και τα προηγούμενα χρόνια. Όσο αφορά τις συνθήκες υγιεινής αρκεί να σας πω ότι υπάρχουν ημέρες που δεν δουλεύουν καν οι βρύσες. Υπάρχουν τεράστιες ουρές για το φαγητό, αλλά και για ένα ντουζ. Εμείς έχουμε κάνει κάποιες δράσεις ενίσχυσης αυτού του κομματιού, όπως η διεθνής δράση που ονομάζεται WASH (Water, Sanitation and Hygiene), αλλά και πάλι είναι ανεπαρκή. Υπάρχει πληθυσμός που ζει σε σκηνές, που η παροχή νερού είναι μηδαμινή. Οποιοσδήποτε άνθρωπος ζούσε σε αυτές τις συνθήκες θα είχε πρόβλημα.
Το κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης της Μόριας είχε φτιαχτεί αρχικά για περίπου 3.000 άτομα. Αυτή τη στιγμή ξεπερνά τα 15.000, τα οποία ζουν σε συνθήκες συγχρωτισμού με υποτυπώδη κάλυψη σε βασικές ανάγκες υγιεινής. Αυτό δεν έρχεται σε αντίθεση με όλα αυτά που τονίζει η κυβέρνηση περί social distancing, τακτικό πλύσιμο των χεριών, κλπ;
Κοιτάξτε δεν μπορώ να πω ότι είναι αντιφατικό, γιατί η συμβουλή του να διατηρήσεις τη φυσική απόσταση ή το τακτικό πλύσιμο των χεριών είναι από τους βασικούς κανόνες υγείας. Όπως και να έχει είναι μια συμβουλή που και εμείς συνεχίζουμε να δίνουμε στον πληθυσμό. Οπότε θα συνεχίσουμε να το λέμε και θα συνεχίσουμε να προσπαθούμε έτσι ώστε να εφαρμόζονται όλα αυτά. Αυτό που πρέπει να κρατήσει ο κόσμος είναι πως κάτι τέτοιο θεωρείται ανέφικτο να γίνει.
Πώς αντιδρά ο κόσμος που μένει εκεί; Φοβάστε ότι ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορεί να ‘’σκάσει’’ υγειονομική βόμβα;
Δεν μπορώ να πω ότι θα χρησιμοποιούσα το συγκεκριμένο όρο, καθώς όπως όλος ο πλανήτης, έτσι και εμείς ανησυχούμε καθημερινά για την εξέλιξη της πανδημίας, είτε μιλάμε για χώρους υποδοχής, είτε για γειτονιές, είτε για οπουδήποτε. Τώρα η Μόρια, δυστυχώς παραμένει ένα μέρος που επικρατεί ο ανθρώπινος πόνος, είτε πριν την πανδημία, είτε μετά. Εμείς αυτό που προσπαθούμε και επαναλαμβάνουμε τα τελευταία χρόνια είναι την απομάκρυνση των ευάλωτων ομάδων, όπως είναι τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι ή άνθρωποι με χρόνιες παθήσεις. Ακόμη περισσότερο τώρα με αυτή την κατάσταση.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πολλά παιδιά στο κέντρο Υποδοχής που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας, τα οποία δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν στις τοπικές υγειονομικές μονάδες. Μήπως τελικά η λύση έγκειται στην μεταφορά τους στην ηπειρωτική χώρα για να έχουν την κατάλληλη ιατρική φροντίδα;
Είναι μια ερώτηση που και πριν από 1 χρόνο να μου την κάνατε, πάλι θα σας έδινα την ίδια απάντηση. Η Μόρια δεν είναι χώρος για παιδιά. Ακόμη και υγιή παιδιά βλέπουμε μετά από λίγο να αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας ή νοσήματα που σχετίζονται με τις συνθήκες διαβίωσης. Οπότε η λύση είναι η ασφαλή και προστατευμένη στέγαση για όλα τα παιδιά.
Ποιες είναι οι δράσεις των Γιατρών χωρίς Σύνορα στη Μόρια; Έχετε κάποια βοήθεια από την κυβέρνηση;
Να σας πω ότι στη Μυτιλήνη έχουμε παρουσία από το 2015. Το 2016 ξεκίνησε και μια κλινική που παρείχε φροντίδα αναπαραγωγικής υγείας και θεραπεία για χρόνια νοσήματα. Το 2017 οι υπηρεσίες της κλινικής εστίασαν σε θέματα βασανιστηρίων, ενώ τον Νοέμβριο του 2017 ανοίξαμε και μια κλινική, έξω από το κέντρο υποδοχής της Μόριας, η οποία παρείχε ιατρική φροντίδα, για παιδιά κάτω από 16 ετών. Σήμερα η κλινική αυτή συνεχίζει να λειτουργεί παρέχοντας βασική φροντίδα για παιδιά, εμβολιασμούς και προγεννητική φροντίδα για τις γυναίκες. Όσο αφορά τις δράσεις μας αυτή την περίοδο, υπάρχουν 3 μεγάλες δράσεις. Η πρώτη αφορά την ενίσχυση των συνθηκών υγιεινής, η δεύτερη αφορά το κομμάτι την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας και τρίτον έχουμε χτίσει και μια ιατρική μονάδα πολύ κοντά στο camp της Μόριας που προσφέρει και νοσηλεία. Είναι ένας χώρος που μπορούμε να λάβουμε περιστατικά είτε επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, είτε πιθανών κρουσμάτων. Μέχρι αυτή τη στιγμή μπορεί να φιλοξενήσει έως 40 ασθενείς. Αυτή η δομή έχει τεράστια σημασία, καθώς η πρώιμη διάγνωση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εξάπλωσης του ιού σε μεγάλο βαθμό.
Σχετικά με το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, έχω να σας πω ότι εμείς συνεργαζόμαστε με τις αρχές, το ΕΣΥ, τα τοπικά νοσοκομεία, τους γιατρούς που δουλεύουν στη Μόρια και τον ΕΟΔΥ. Ως Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν λαμβάνουμε καμία κρατική χρηματοδότηση, ενώ από το 2016 έχουμε αρνηθεί οποιαδήποτε χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
