Εκ βάθρων αλλαγές για δανειολήπτες και εν γένει οφειλέτες φέρνει το καλοκαίρι αυτό, γράφοντας το τέλος εποχής σε όλους τους μέχρι σήμερα νόμους για τη ρύθμιση χρεών. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Capital.gr, στις αλλαγές που έρχονται άμεσα βρίσκεται και το τέλος του νόμου Κατσέλη, καθώς πρόκειται να ψηφιστεί με νόμο η εκδίκαση όλων των εκκρεμών υποθέσεων μέχρι τα τέλη του 2021. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η εξέλιξη αυτή αφορά 43.000 δανειολήπτες που θα σταματήσουν να διατηρούν την πολυετή ασυλία πληρωμών.
Η ολική αλλαγή δεδομένων για όλους τους οφειλέτες θα έρθει με τo νέο και ενιαίο πλαίσιο, το οποίο θα ρυθμίζει όλο το ιδιωτικό χρέος και θα ολοκληρωθεί στο διάστημα που απομένει μέχρι τις 31 Αυγούστου.
Στη συνέχεια, νυν και μελλοντικοί δανειολήπτες με οφειλές στις τράπεζες, καθώς επίσης οφειλέτες με χρέη που «τρέχουν» ή θα δημιουργούνται μελλοντικά προς Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία, ΔΕΚΟ και λοιπούς πιστωτές, θα υπάγονται σε συγκεκριμένες διαδικασίες για τη ρύθμιση των οφειλών τους, χωρίς «παράθυρα διαφυγής» από το χρέος, αλλά ταυτόχρονα με οριστική απαλλαγή από αυτό.
Το «αμερικανικό μοντέλο» γρήγορης εξυγίανσης υπερχρεωμένων οφειλετών και η εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας 1023/2019 για την προληπτική αναδιάρθρωση χρεών θα «ενσωματωθούν» στον νέο ελληνικό πτωχευτικό νόμο, συγχωνεύοντας όλες τις υφιστάμενες διατάξεις για τις ρυθμίσεις χρεών, συμπεριλαμβανομένων των νόμων για την προστασία της πρώτης κατοικίας (ν. Κατσέλη, ν. 4605/2019). Το mega νομοθέτημα θα οριστικοποιηθεί κατόπιν διαπραγμάτευσης με τους «θεσμούς», με προοπτική να ψηφιστεί στα τέλη Αυγούστου.
Θα έχει προηγηθεί, μέχρι τα τέλη Ιουλίου, η ψήφιση του μεταβατικού προγράμματος προστασίας της πρώτης κατοικίας, μέχρι και τα τέλη του α’ τριμήνου του 2021, με το οποίο η κυβέρνηση θα στηρίξει τους δανειολήπτες με οφειλές στις τράπεζες, οι οποίοι πλήττονται από την πανδημική κρίση. Αυτή είναι και η τελευταία παρέμβαση για την αυτοτελή προστασία της πρώτης κατοικίας, αφού με το νέο πτωχευτικό δίκαιο θα προστατεύεται, με αρμοδιότητα του κράτους και όχι των πιστωτών, το δικαίωμα των αδύναμων οφειλετών στη στέγαση.
Το νέο πτωχευτικό δίκαιο
Ο νέος πτωχευτικός νόμος, στον οποίο θα υπάγονται επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα, θα προβλέπει τη ρευστοποίηση της περιουσίας του οφειλέτη για την πληρωμή του χρέους, αλλά και την παροχή «δεύτερης ευκαιρίας» για την επάνοδό του στην οικονομική δραστηριότητα.
Η ρύθμιση των οφειλών θα γίνεται μέσω μιας προπτωχευτικής διαδικασίας, την οποία ο οφειλέτης θα ακολουθεί στην περίπτωση που κρίνει το χρέος του βιώσιμο, εφόσον αναδιαρθρωθεί σε συμφωνία με τους πιστωτές του. Η προπτωχευτική διαδικασία θα παρέχει μια αυτοματοποιημένη ρύθμιση του χρέους εξωδικαστικά μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, η οποία θα επικυρώνεται από το δικαστήριο.
Εφόσον το χρέος δεν είναι βιώσιμο, θα ακολουθεί η πτωχευτική διαδικασία, δηλαδή η πτώχευση του οφειλέτη κατόπιν ρευστοποίησης της περιουσίας του για την αποπληρωμή του χρέους. Την πτώχευση θα κηρύσσει το δικαστήριο, το οποίο θα μοιράζει την περιουσία του οφειλέτη αναλογικά σε αυτούς που οφείλει. Τη διαδικασία πτώχευσης θα μπορεί να ζητήσει για τον εαυτό του ο ίδιος ο οφειλέτης, αλλά και οι δανειστές του, διεκδικώντας τα οφειλόμενα.
Ο οφειλέτης που θα πτωχεύει, καταφέρνοντας ωστόσο να διατηρήσει την πρώτη κατοικία του, θα μπορεί να επιστρέψει στην οικονομική δραστηριότητα, απαλλαγμένος από το χρέος, τρία χρόνια μετά την κήρυξη της πτώχευσης. Στο διάστημα αυτό, εφόσον έχει εισόδημα, θα πρέπει να καταβάλλει στους πιστωτές του το ποσό που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, για την κάλυψη του υπολειπόμενου χρέους.
Ο οφειλέτης που θα πτωχεύει, χάνοντας και την πρώτη κατοικία του, θα μπορεί να επιστρέψει στην οικονομική δραστηριότητα έναν χρόνο μετά την κήρυξη της πτώχευσης.
Έχοντας μηδενίσει το «κοντέρ» του χρέους μετά την παρέλευση των ανωτέρω χρονικών διαστημάτων, ο οφειλέτης (ιδιώτης ή επιχείρηση) θα μπορεί να επανενταχθεί «καθαρός» στο οικονομικό γίγνεσθαι. Η διαγραφή του χρέους θα απαλλάσσει επίσης την οικογένεια και ευρύτερα τους κληρονόμους του οφειλέτη, καθώς αυτοί δεν θα κληρονομούν το χρέος.
Ο φορέας για τα ακίνητα
Ο νέος πτωχευτικός νόμος θα αντιμετωπίζει και το θέμα της πρώτης κατοικίας, προστατεύοντας όχι πια την ιδιοκτησία, αλλά το δικαίωμα στη στέγαση. Αυτό θα γίνει μέσω ειδικού φορέα, ο οποίος θα συσταθεί με ιδιωτικά κεφάλαια και θα αποκτά τα ακίνητα των ευάλωτων οφειλετών που θα πτωχεύουν, συνάπτοντας σύμβαση sale & leaseback με αυτούς. Ειδικότερα, εφόσον ο οφειλέτης εκποιήσει την περιουσία του και πτωχεύσει, υπό την προϋπόθεση ότι πληροί συγκεκριμένα αυστηρά οικονομικά κριτήρια, θα μεταβιβάζει την κύρια κατοικία του στον φορέα (με τίμημα την εμπορική αξία). Ο φορέας θα συνάπτει με τον πτωχεύσαντα δωδεκαετή σύμβαση μίσθωσης του ακινήτου και αυτός θα μπορεί να συνεχίσει να διαμένει στην κατοικία καταβάλλοντας ενοίκιο. Η σύμβαση φορέα-πτωχεύσαντα θα δίνει τη δυνατότητα στον δεύτερο, εντός τριών ετών από την έναρξη της μίσθωσης, να ζητήσει τη μετατροπή της σύμβασης σε μίσθωση με δικαίωμα επαναγοράς και εικοσαετή διάρκεια. Τα παραπάνω θα ισχύουν εφόσον ο πτωχεύσας είναι συνεπής στην καταβολή των ενοικίων, καθώς, αν δεν καταβάλει τρία μισθώματα, η σύμβαση θα λύεται.
Οι «θεσμοί» αναμένουν από την κυβέρνηση να τους παρουσιάσει μέχρι τα τέλη Ιουλίου το τελικό σχέδιο νόμου για τον νέο Πτωχευτικό, με ακριβή περιγραφή της λειτουργίας του φορέα απόκτησης ακινήτων (με ποια εισοδηματικά κριτήρια θα οριστεί η περίμετρος των οφειλετών που θα προστατεύονται, πώς θα λειτουργεί η σύμβαση 12ετούς μίσθωσης που θα υπογράφει ο πτωχεύσας και πώς θα διασφαλίζεται ότι αυτός θα μπορεί να καταβάλλει τα μισθώματα).
Σημειώνεται ότι κρατική μέριμνα θα υπάρχει και για τους λιγότερο ευπαθείς οφειλέτες που θα πτωχεύουν, χωρίς η κατοικία τους να αποκτηθεί από τον φορέα. Σε αυτούς, βάσει εισοδηματικών και οικογενειακών κριτηρίων, το κράτος θα χορηγεί στεγαστικό επίδομα.
Οι υποθέσεις του ν. Κατσέλη
Η «τακτοποίηση» όλου του ιδιωτικού χρέους θα βάλει οριστικά τέλος και στις εκκρεμείς υποθέσεις του νόμου Κατσέλη. Μαζί με την ψήφιση του νέου πτωχευτικού νόμου, θα ψηφιστεί και η υποχρεωτική εκδίκαση όλων των υποθέσεων του νόμου 3869/2010 μέχρι το 2021. Θα μπει, έτσι, οριστικό τέλος σε ένα καθεστώς προστασίας που, καταχρώμενο στην ουσία του, έφτασε να δώσει ασυλία πληρωμών και προστασία της πρώτης κατοικίας σε χιλιάδες δανειολήπτες μέχρι και το 2032! Και αυτό μόνο σε πρωτόδικο βαθμό, αφού, μέχρι να τελεσιδικήσουν οι αποφάσεις των δικαστηρίων, ο χρόνος της παύσης πληρωμών θα εκτεινόταν μέχρι το 2050!
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Capital.gr, οι εκκρεμείς υποθέσεις του νόμου 3869/2010 έχουν περιοριστεί αυτήν τη στιγμή σε περίπου 43.000, από περίπου 90.000 αρχικά, γεγονός που φανερώνει πως πολλοί από τους δανειολήπτες που είχαν αιτηθεί προστασίας ανήκαν στην τάξη των στρατηγικών κακοπληρωτών. Η ψήφιση του νέου καθεστώτος για τον νόμο Κατσέλη θα ξεκαθαρίσει ακόμα περισσότερο το τοπίο των αιτούντων προστασία και, όπως εκτιμάται, οι υφιστάμενες εκκρεμείς αιτήσεις θα μειωθούν κατά 50%.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στους «θεσμούς» την εβδομάδα αυτή από την κυβέρνηση δείχνουν ότι υπάρχουν 42.709 εκκρεμείς αιτήσεις του νόμου Κατσέλη στη διατραπεζική εφαρμογή, οι οποίες έχουν χρόνους προσδιορισμένης δικασίμου από το 2020 μέχρι και το 2032.
Ειδικότερα, η κατανομή των αιτήσεων προς εκδίκαση έχει ως εξής: 14.440 είναι κατανεμημένες να εκδικαστούν εντός του 2020, 7.392 αιτήσεις το 2021, 4.785 αιτήσεις το 2022, 4.258 το 2023, 3.136 το 2024, 2.297 αιτήσεις το 2025, 2.196 αιτήσεις το 2026, 1.686 αιτήσεις το 2027, 1.219 αιτήσεις το 2028, 875 αιτήσεις το 2029, 249 αιτήσεις το 2030, 155 αιτήσεις το 2031 και 21 αιτήσεις το 2032. Τα στοιχεία αυτά έχουν προκύψει βάσει των δεδομένων που τηρούνται από την Τειρεσίας Α.Ε., στο πλαίσιο της διατραπεζικής συνεργασίας για τον νόμο 3869/2010.
Με το νέο καθεστώς για τον νόμο Κατσέλη, που θα ψηφιστεί τον Αύγουστο μαζί με το πτωχευτικό δίκαιο, όλες αυτές οι αιτήσεις θα πρέπει να επανυποβληθούν σε νέα πλατφόρμα. Η νέα πλατφόρμα, που αναμένεται τον Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο το αργότερο, θα υποχρεώσει τους δανειολήπτες που έχουν αιτηθεί προστασίας του νόμου 3869/2010 να επικαιροποιήσουν την αίτησή τους και, εφόσον κριθούν επιλέξιμοι, η υπόθεσή τους θα εκδικαστεί το αργότερο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2021.
Η υποχρεωτική ηλεκτρονική υποβολή του νέου αιτήματος θα πρέπει να πληροί τα κριτήρια υπαγωγής στον νόμο 3869/2010 και οι αιτούντες να αποδεχτούν την άρση του φορολογικού και τραπεζικού απορρήτου τους. Η πλατφόρμα θα κρίνει αυτομάτως ποιοι είναι οι δανειολήπτες που δικαιούνται να προχωρήσουν στην εκδίκαση της υπόθεσής τους στο δικαστήριο και θα «κόβει» τους μη επιλέξιμους. Ο ρόλος της, όμως, δεν θα σταματάει εδώ. Η πλατφόρμα θα στέλνει ηλεκτρονικά τις αιτήσεις των επιλέξιμων δανειοληπτών τόσο στις τράπεζες όσο και στα ειρηνοδικεία, καθορίζοντας τα πινάκια με τις υποθέσεις που θα πρέπει να εκδικάζονται ανά εβδομάδα. Έτσι, η πλατφόρμα θα «εκκαθαρίσει» πρωτοδίκως μέχρι τα τέλη του 2021 όλες τις εκκρεμείς μέχρι το 2032 υποθέσεις.
Συνολικά, η λειτουργία της πλατφόρμας θα συντομεύσει κατά 25 ολόκληρα χρόνια τις τελεσίδικες αποφάσεις για την πραγματική ή πλασματική ανάγκη προστασίας δανειοληπτών που έχουν κάνει χρήση του νόμου Κατσέλη. Αυτό, διότι, συνυπολογιζόμενης της άσκησης των ενδίκων μέσων που θα παραμείνουν στη διάθεση του οφειλέτη, οι δικαστικές αποφάσεις σε τελευταίο βαθμό θα εκδοθούν μέχρι το 2025, αντί του 2050 με το παλαιό καθεστώς.
Για να επιταχυνθεί η εκδίκαση των εκκρεμών υποθέσεων του ν. Κατσέλη, ο νέος νόμος θα προβλέπει κατάθεση των δικογράφων αποκλειστικά σε ηλεκτρονική μορφή, προφορική διαδικασία μόνο εφόσον το ζητήσει ο δικαστής, δυνατότητα έφεσης εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος (ενδεχομένως 3 μήνες) για τον δανειολήπτη και απαγόρευση για τον τελευταίο να ζητήσει αναβολή της εκδίκασης της υπόθεσής του. Αίτημα αναβολής θα συνεπάγεται παραίτηση του αιτούντος την προστασία του ν. Κατσέλη.
Το πρόγραμμα-γέφυρα
Μέχρι τις 31 Ιουλίου, οπότε λήγει ο νόμος 4605/2019 για την προστασία της πρώτης κατοικίας, η κυβέρνηση θα ψηφίσει το πρόγραμμα-γέφυρα που ανακοίνωσε χθες ο υπουργός Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρας, για την προστασία της πρώτης κατοικίας δανειοληπτών –για πρώτη φορά και συνεπών– που πλήττονται από την κρίση του κορονοϊού.
Ο νόμος 4605/2019 για τη ρύθμιση δανείων με υποθήκη στην πρώτη κατοικία, που λήγει στις 31/7, προβλέπει διαγραφή οφειλής (στο ποσό που υπερβαίνει το 120% της εμπορικής αξίας του ακινήτου), μακροχρόνια αποπληρωμή έως 25 έτη, χαμηλό επιτόκιο 2%, καθώς και κρατική επιδότηση (20%-50%) των μηνιαίων δόσεων.
Μετά τη λήξη του νόμου αυτού, την 1η Αυγούστου, θα ανοίξει ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα δέχεται αιτήσεις μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2020 για κατηγορίες δανειοληπτών πληγέντων από την πανδημική κρίση, οι οποίοι θα λαμβάνουν κρατική επιδότηση για τρία τρίμηνα. Ειδικότερα:
– Η αξία της κύριας κατοικίας να μην ξεπερνά τα 300.000 ευρώ.
– Το υπόλοιπο του δανείου να μην ξεπερνά τα 300.000 ευρώ ανά τράπεζα.
– Το οικογενειακό εισόδημα να μην ξεπερνά τα 57.000 ευρώ.
– Οι καταθέσεις να μην ξεπερνούν τα 40.000 ευρώ.
– Η συνολική ακίνητη περιουσία να μην ξεπερνά τα 600.000 ευρώ.
Για τα δάνεια της κατηγορίας αυτής, το ανώτατο μηνιαίο όριο επιδότησης μπορεί να φτάσει τα 600 ευρώ.
Β) Για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, που συμπεριλαμβάνουν τα δάνεια που ρυθμίστηκαν πρόσφατα, η μηνιαία δόση θα επιδοτείται σε ποσοστό 80% κατά το α’ τρίμηνο, κατά 70% το β’ τρίμηνο και κατά 60% το γ’ τρίμηνο. Οι προϋποθέσεις είναι:
– Η αξία της κύριας κατοικίας να μην ξεπερνά τα 250.000 ευρώ.
– Το υπόλοιπο του δανείου να μην ξεπερνά τα 250.000 ευρώ.
– Το οικογενειακό εισόδημα να μην ξεπερνά τα 45.000 ευρώ.
– Οι καταθέσεις να μην ξεπερνούν τα 25.000 ευρώ.
– Η συνολική ακίνητη περιουσία να μην ξεπερνά τα 500.000 ευρώ.
Για τα δάνεια της κατηγορίας αυτής, το ανώτατο μηνιαίο όριο επιδότησης μπορεί να φτάσει τα 500 ευρώ.
Γ) Για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που έχουν ήδη καταγγελθεί και οδηγούνται σε πλειστηριασμό, με σκοπό να αποτραπεί αυτός, το κράτος θα επιδοτεί τη μηνιαία δόση σε ποσοστό 60% κατά το α’ τρίμηνο, κατά 50% το β’ τρίμηνο και κατά 30% το γ’ τρίμηνο. Οι προϋποθέσεις είναι:
– Η αξία της κύριας κατοικίας να μην ξεπερνά τα 200.000 ευρώ.
– Το υπόλοιπο του δανείου να μην ξεπερνά τα 130.000 ευρώ.
– Το οικογενειακό εισόδημα να μην ξεπερνά τα 36.000 ευρώ.
– Οι καταθέσεις να μην ξεπερνούν τα 15.000 ευρώ.
– Η συνολική ακίνητη περιουσία να μην ξεπερνά τα 280.000 ευρώ.
Για τα δάνεια της κατηγορίας αυτής, το ανώτατο μηνιαίο όριο επιδότησης μπορεί να φτάσει τα 300 ευρώ.
Πηγή: capital.gr
